Aranızdaki İyilere Sahip Çıkın; Dilek Ekmekçi'nin Yanında Durun!

 

Dr. Dilek Ekmekçi adında bir akademisyen var(https://twitter.com/dilekmekci). Hukukçu. Üniversite hocası. Kendini istismar edilen genç kızların mücadelesine adamış bir insan. Bilmem tanıyor musunuz? Ben yakın zamanda bilgi sahibi oldum. Tutuklanmış. Anladığım kadarıyla mafyaların, çetelerin, karanlık kişilerin tekerine çomak sokmuş.

 

Bir millet eğitimli bireylerine bu kadar mı yabancı, bu kadar mı düşman olur. Bu kadar mı vurdumduymaz olur. Söylediklerinin, iddialarının içeriğine bakmayıp kime söylediğine bakan, aklı tutulmuş milletvekilleri ve yargıçlar var ne yazık ki. Yapmayın!

 

Dilek Ekmekçi, Türkiye’de insan hakları ve adalet mücadelesinin önemli isimlerinden biri. Hayatı, yurttaki zorluklar ve ailesini bulma çabasıyla dolu dramatik bir hikayeye sahip. Ekmekçi, kız çocuklarının istismara karşı korunması için mücadele ederken, iftira ve kamu görevlisine hakaret suçlamalarıyla karşı karşıya kalmış ve tutuklanmış. Sizin çocuklarınıza sahip çıkmaya çalışırken; bizim çocuklarımıza sahip çıkmaya çalışırken…

 

Dr. Ekmekçi, kız çocuklarını istismardan koruma adına yaptığı çalışmalarla tanınıyor. Maalesef, bu çabaları onu tehlikeli ve güçlü mafyatik gruplarla karşı karşıya getirmiş. Sinan Ateş cinayeti hakkında önemli iddialarda bulundu ve bu cinayetin arkasında büyük bir örgütlenmenin olduğunu öne sürdü. Bu iddialar nedeniyle hedef haline geldi ve sosyal medya paylaşımları üzerinden haksız yere suçlamalarla karşılaştı.

 

Dilek Ekmekçi’nin sadece adil yargılanma hakkı için değil, aynı zamanda kız çocuklarının korunması adına verdiği mücadelenin farkında olmanızı ve bu konuya dikkat çekmenizi istiyorum. Ekmekçi'nin serbest bırakılması ve hakkındaki asılsız suçlamaların düşürülmesi gerektiğine inanıyorum. İnsan haklarına ve adalete olan inancımızla, hepimiz Dilek Ekmekçi’nin yanında durmalı ve sesimizi yükseltmeliyiz.

 

Bu videoyu izleyen herkesi, kız çocuklarının haklarını koruma ve Dilek Ekmekçi’nin iddialarını dikkate alma konusunda daha aktif olmaya davet ediyorum. Adaletin yerini bulması ve gerçek suçluların cezalandırılması için hep birlikte mücadele etmeliyiz. Lütfen kendi toplumunuzdan yetişen iyi insanlara sahip çıkınız. Yoksa hepten ahlaksızların, dolandırıcıların, hırsızların, yalancıların, ikiyüzlülerin eline kalacaksınız!

Duam

Allah'ım,

Sen ki yücesin, azizsin; her şeye kadirsin ve rahmet sahibisin. Göklerde ve yerde olan her şeyi işitir, görürsün. Peygamberin Muhammed Mustafa’ya sonsuz salat ve selam olsun. Zayıf sözlerimi yücelt; insanlara ulaşsın diye arz ediyorum. Sözlerimi değerli kıl ki, insanlar dinlesin ve üzerinde düşünsün. Sözüme etki gücü ver, merhametini esirgeme. Kullarının beni duymasını sağla.

Allah’ım, yalnızca Sana yalvarırım; başka sığınacak kimsem yok. Üzüntümü ve hüznümü yalnızca Seninle paylaşırım. İnsanlara derdimi anlatamıyorum, dinleyenler az.

Allah’ım, yüreğimde bir yük, dilimde yalnızca senin duyabileceğin bir dua var. Türkiye'den uzakta, halkımın içindeki sıkıntıları görmek kalbimi kırıyor. Gün geçtikçe derinleşen yaralar içinde, adaletin ve merhametin izini sürenlerin sesini yükseltiyorum.

Ülkemde, bir zamanlar bir arada yaşamanın huzuru içinde olan insanlar, şimdi birbirine yabancı; siyasi, etnik ve dini farklılıklar yüzünden bölünmüş durumdalar. Toplumum, zulüm ve adaletsizlik sarmalında kaybolmuş, akıl ve bilimin ışığından uzaklaşmış gibi görünüyor. 

Milletimin son zamanlarda tamamen dengesizleştiğini, akıl tutulması yaşadığını görüyorum. Zulümde birlik olmuş, savunmasız insanlara yafta yapıştırma yarışına girmişler. Kendilerine sadece faydası olan milyonlarca insana törörist etiketi yapıştırdı, yüzbinlercesini işlerinden etti, hapse attılar. Onlarca anne, yaşlı, hasta ve bebek zulüm görüyor hapislerde. Yapılanların hiçbiri akılla, bilimle, dinle ya da ahlakla açıklanamaz. Adaletsizlik, toplumun ana ilkesi haline gelmiş; bir zalimin ve onun yandaşlarının nefret dolu söylemleriyle uçuruma doğru koşuyorlar.

Hakikati söyleyenleri susturuyor, gazetecileri hapse atıyor, alimlere işkence yapıyor, ölülere dahi hakaret ediyorlar. İlmî sözler dinlenmiyor, yazılanlar okunmuyor. Dedikodular ve münafıkların yalanlarıyla hareket ediyorlar. Halkımın yönünü şaşırdığını, kısa vadeli çıkarlar uğruna zalim yöneticilere destek verip zulme ortak olduklarını görüyorum.

Allah'ım, aralarında bilerek zalimlik yapanlar da vardır. Ama onların çoğu cahil, bilmiyorlar. Onları helak etme, düşünmeleri için mühlet ver. İçlerindeki iyiler için, ya Rab. Allah'ım, geçmiş iyilikler hatırına, gelecekte içlerinden çıkacak muhtemel hayırlı nesiller hatırına, onları helak etme. Hakkı hak olarak görebilmeleri ve ona uymaları için basiret ver.

Allah’ım, halkımın içindeki iyilikten yana olanları kuvvetlendir. Gerçekleri söyleyen, adaleti savunan, zulme başkaldıran yürekleri koru. Onların sesleri, toplumun daha iyi bir geleceğe uyanması için bir ışık olsun.

Adaletsizliğe uğrayan herkese, her yaştan, her inançtan ve her kökenden olanlara merhamet et. Onlara sabır ve güç ver. Mazlumlara yapılan zulmü sona erdir ve onlara adaletin serinliğini göster.

Allah'ım, ömrümü ilimle, araştırma ve öğrenmeyle geçirdim ama halkım beni ve benim gibileri dinlemiyor. Sana sığınıyor, sadece Senden yardım istiyorum. Eğer bu toplumu helak edeceksen, içlerindeki masumları ayır. Onlar, bütün zorluklara rağmen, tebliğlerine devam ediyor; dışlanmayı, horlanmayı, hakareti ve işkenceyi göze alarak... Senin merhametini biliyorum, halkımın içindeki mazlumlara merhamet et, onlara daha fazla eziyet edilmesine izin verme.

Mülk Senin, her şey Senin kontrolünde. Senden başka sığınacak yok, Senden gelen her şeye razıyım. Beni bağışla, hidayet üzere adımlarımı sabit kıl. Peygamberin Muhammed Mustafa’ya sonsuz salat ve selam olsun; yalnız Sana kulluk eder, yalnız Senden yardım dilerim.

Amin.

Kırık Camlardan Milgram'a İyilik ve Kötülüğün Mücadelesi Devam Ediyor; Sen Ne Yapıyorsun?

İkinci Dünya Savaşı'nın insanlık üzerindeki derin etkileri, 1950'lerden itibaren sosyal psikoloji alanında pek çok deneysel çalışmanın yapılmasına zemin hazırlamıştır. Bu çalışmalar, insan davranışlarının ardında yatan sosyal dinamikleri ve kötülük ile iyiliğin kökenlerini aydınlatmayı amaçlamıştır. Öne çıkan bazı deneyler şunlardır:

• Milgram Deneyi: Otorite figürlerine itaat etme eğilimimizi ortaya koymuştur. Bireyler, vicdani değerleriyle çelişse bile, otorite tarafından yönlendirildiğinde emirlere uyma eğilimi göstermiştir. https://tr.wikipedia.org/wiki/Milgram_deneyi
• Stanford Hapishane Deneyi: Bireylerin atanmış rolleri nasıl içselleştirdiğini ve bu rollerin insanlara zarar verebilecek davranışlara nasıl yol açabildiğini göstermiştir. https://tr.wikipedia.org/wiki/Stanford_hapishane_deneyi
• Marina Abramović'in Performansı (Rhythm 0): Bir sanatçının, insanların savunmasız bir bireye nasıl zarar verebileceğini dramatik bir şekilde sergilemiştir. https://en.wikipedia.org/wiki/Rhythm_0
• Kırık Camlar Teorisi: Çevresel bozulmanın toplumdaki düzensizliği ve vandalizmi nasıl tetiklediğini açıklar. https://tr.wikipedia.org/wiki/K%C4%B1r%C4%B1k_camlar_teorisi
• Joshua Bell Deneyi: Ünlü bir keman sanatçısı metroda çaldığında, müziğin değerinin çevresel etkilerle nasıl göz ardı edilebileceğini göstermiştir. https://youtu.be/hnOPu0_YWhw?si=E_M7ubPkGEEWe_7-
• Bystander Effect (Jhon Darley & Bibb Latene Deneyi): Bir grup içinde, bireylerin bir mağdura yardım etme olasılığının nasıl azaldığını ortaya koymuştur. https://en.wikipedia.org/wiki/Bystander_effect
• Emilie Caspar ve Valeria Gazzola'nın Çalışması: İnsanların otorite figürlerinden gelen emirlere ne kadar kolay uyduğunu göstermiştir. https://en.wikipedia.org/wiki/Obedience_(human_behavior)
• Solomon Asch Deneyi: Toplumsal baskının bireysel kararları nasıl etkileyebileceğini gösterir. https://tr.wikipedia.org/wiki/Asch_deneyi
• Bobo Doll Deneyi: Çocukların yetişkinlerin agresif davranışlarını nasıl taklit ettiğini açıklar. https://en.wikipedia.org/wiki/Bobo_doll_experiment

 

Bu deneyler, kötülüğün ve barbarlığın toplumlarda nasıl "olağan ve normal" olarak kabul edilebileceğini gözler önüne sermiştir. Kötülük ve iyilik, insan doğasının ayrılmaz parçalarıdır ve genetik yapılarımızda mevcuttur. Ancak hangisinin baskın çıkacağı, bireyin aldığı eğitim, yaşadığı sosyal çevre ve kültürel yapı ile şekillenir.

 

Özellikle Almanya'nın tarihi, bu durumu vurgulayan çarpıcı bir örnektir. Aydınlanma ve Sanayi Devrimi'nin beşiği olan bu ülke, zamanla, faşist bir diktatörün etkisi altında kısa sürede nasıl değişebileceğini göstermiştir.

 

“İnsanlar kendi idarecilerinin yolundadırlar”. Toplum, liderlerin yön verdiği şekli alır. Bu nedenle kanaat önderleri, devlet yöneticileri, aydınlar, gazeteciler ve sanatçıların toplum üzerindeki etkileri büyük sorumluluk taşır.

 

Kötülüğü engellemek için aktif çabalar gereklidir. Toplumda bu tür misyonlara sahip bireylerin desteklenmesi, kötülüğün yayılmasını önlemek için hayati önem taşır. Kendimize sormalıyız: Ben kötülük ve iyiliğin mücadelesinde ne yapıyorum ve nerede duruyorum?

 

*Beşirli hocama bu yazı için verdiği ilhamdan dolayı teşekkür ederim.

“Orient”e Oryente Olmak

 “Orient”e Oryente Olmak*:

Hekimler normal nörolojik durumu “şuur açık, oryente” diye tanımlar. Fakat, çevrenin, olan bitenin, hakikatin, gerçeğin farkında olmak anlamındaki “oryantasyon” kelimesinin Orient'ten (Doğu) geldiğini atlarız sıklıkla. Bir zamanlar “farkındalık” ve “hakikat bilgisi”, “Doğu’yu bilmek”ten geçermiş ve böyle anlatılırmış Batı’da.

Loreena McKennitt’in “Marco Polo” adlı müziğini dinlerken Batı’dan, Doğu’nun şimdilerde nasıl göründüğünü düşündüm: Biraz mistik, biraz gizemli, biraz oynak ve kıvrak, biraz vahşi ve bedevi, biraz iptidai ve fakir vs... 19. yy’ın oryantalizm perspektifi bu; halen de hakim bakış açısı bu maalesef. Doğu’nun da böyle olmadığını söyleyememek ise daha bir acı. Bunların üzerine, bir de “potansiyel terörist” olarak da tanımlanmak ise çok daha büyük bir acı.

Peki, Marco Polo’nun “Orient”i öyle mi idi acaba? Yoksa ışığın doğduğu yer mi idi? Ya da dünyanın ve eşyanın künhüne vakıf (oryente) olmak için bilinmesi, görülmesi gereken bir referans nokta mı idi Doğu? Evet, öyle idi. Doğuyu bilmek, “oryente” olmak ile eş anlamlı idi, o zamanlar.

Taa ötelerde bir yerde, zengin ve uygar bir dünya idi Doğu. Masalımsı, keşfedilesi ve mutlaka elde edilesi bir dünya! Bu nedenle 11.-12.yy’da Haçlı Seferleri düzenlenmişti Doğu’yu ele geçirmek üzere; “din” bahanesi ile... Marco Polo da 13. yy'da ticaret için keşfe çıkmıştı bu zengin ve masalımsı ma'mur dünyayı. Neler anlatmaz ki: altın, gümüş ve her türlü değerli taşlar ile süslü devasa saraylar, 6.000 kişilik yemek salonları, dünyanın her tarafından her türlü ağaç, süs ve meyve bitkisinin olduğu bahçeler, geyik, ceylan, sincap vs. çeşit çeşit hayvanların bulunduğu saray bahçeleri, dilenci, haydut, hırsız olmaması, fakir çocuklara bakılması, işsizlere iş bulunması, her yerde zengin bir ticaret hayatının varlığı, en az 200 bin at ve en az 10 bin postacının hizmet verdiği devasa bir posta sistemi, her yerde mükemmel bir yönetim-organizasyon kurgusu, yabancılara dost canlısı olunması vs., vs...

Efsanevi zenginliğin ve güzelliklerin olduğu, bilinmez diyarlardan oluşan bu Doğu, dünyayı bilen (oryente) olmanın yolunun onu bilmekten geçtiği bir yerdi batılılarca. Böyle idi yüzyıllarca...

Şimdiki halimize bakıp, M. Akif Ersoy gibi derim ben de; güzel bir müziğin vermesi gereken keyif yerine, içimdeki tarifsiz acılar ile... “Bir, neyiz? Seyreyle artık; bir de fikr et, neymişiz?”

(*)
Orient: Doğu
Oryente olmak: Bilincin açık, kişi, yer, zaman ve duruma yönelik farkındalık olması.

Not: “Işık Doğudan Gelir” diyen C. Meriç’i de hayırla yad edelim bu vesile ile!

(K. Beşirli'den alındıdır)

İnandığı Gibi Yaşayan Bir İnsan Portresi: Babam

 

Dünyanın yaşanabilir bir yer olması için neler gerekiyor? Uçan otomobiller mi? İnsanlara hizmet eden robotlar mı? Kansere çare bulunması mı? Bunlar elbette önemli, ancak ben size daha derin, daha etkili, daha ekonomik ve daha hızlı ulaşılabilir bir şey söyleyeyim: Evrensel insani değerlere sahip çıkmak. Hırsızlık yapmamak, yalan söylememek, başkasının malını gasp etmemek, zulmetmemek, yardımlaşmak, mala tamah etmemek, öldürmemek, çevreye saygılı olmak, haddini bilmek, rüşvet yememek... Benimle hemfikir olsanız bile bunun gerçekleşemeyeceğini de söyleyeceksiniz muhtemelen. Çünkü insanın içinde hem iyilik hem de kötülük var. İçinizdeki iyiliğin galip gelmesine çalışın. Bunu başarmış birisini merak ediyorsanız işte babam Salim Aktürk.

***

Babam 15 Ocak 2024 Pazartesi günü vefat etti. Kimliğine göre 96 yaşındaydı. Ama ne zaman yaşını sorsam “Yaş 99 oğlum” derdi. Onun zamanında çocukların doğduktan bir süre sonra nüfusa kaydedildikleri düşünülürse haklı çıkmış olabilir…

Çoğu kişi babasını sever. Ben de babama çok düşkündüm. Onun gidişi beni derinden sarstı. Babamla hatıralarımızı düşünmeye başladım. Sonra yazmaya karar verdim. Bunun hem bana iyi geleceğini hem de babamın hayatında herkes için ibret alınacak hususlar olduğunu düşünüyorum.

***

Babamın mesleki hayatı katırcılıkla başlamış. Köyümüzde esnaf olan dedemin katırlarıyla Yomra’ya yük çekermiş. 1961’de Almanya’ya işçi gönderilmesine dair protokol imzalanınca babam da ilk kafilelerden biriyle Almanya’ya gitmek istemiş. Dedem durumu öğrenince davetiyeyi yırtmış. Başlıkta dedim ya: O inandığını yaşayan bir adamdı. Yeniden başvurmuş. Dedem bu sefer davetiyeyi abime verip babama yollamış. “Bunu babana ver, mademki çok ‎istiyor, gitsin bakalım” demiş. Pasaport çıkarıp sonraki kafilelerden biriyle 1962 yılında Beckum’a gelmiş. Burada bir marmelat tankı üretim firmasında çalışmış. Tankın iç kısmının cilasını ve kaynağını yaparmış. Abim diyor ki, “Yıllar sonra beni Almanya’ya davet ettiğinde o tankın içinde bir gün çalıştım. Akşam olduğunda ‘Sanırım ölmek böyle bir şey; galiba ölüyorum’ diye hissettim”.

1975 yılında Türkiye’ye kesin dönüş yapmış. Böylece 13 yıl Almanya’da işçi olarak çalışmış. İlk seçimlerde köyümüzün muhtarı olmuş. Köyümüzün mahalle yolları, bitişik köylerle olan yol bağlantıları, istinat duvarları, sağlık ocağı, okula lojman ve camiye minare gibi çok hizmetler yapmış. Bu hizmetleri vatandaşlardan topladığı paralarla yapıyordu ama kendi birikimleri de yavaş yavaş araya gidiyordu. Sonuçta kendisi ve ailesi için herhangi bir yatırım yapmadan bu dünyadan göçtü. Bütün varını halkı için harcadı. Bir gün bana mahcup bir edayla şöyle demişti: “Oğlum, ben senin için bir şey yapamadım”. Oysa daha ne yapacaktı; dağ gibi arkamda duran, gurur duyarak anacağım bir babaydı o!

Muhtarlık döneminin başında, Kaymakam Sami Seçkin Beyle Almanya’ya gitmiş. Almanya’daki köyümüzün vatandaşlarından topladığı paralarla yeni bir Caterpillar D7 dozer alarak köye dönmüş. Bu dozerle köyün bütün yollarını yaptıktan sonra komşu köylerin yolları da yapılmış. O zamanlar köylerimizde araba yolu yoktu. İnsanlar yüklerini sırtlarında taşıyor, hastaları olsa hastalarını araba yolu olan yere kadar icabında sal ile taşımak zorunda kalıyordu. Yaylaya göç edileceği zaman ineklerle bir güne yakın yol yürünürdü.

Caterpillar D7 Dozer

 

Kaymakam Sami Beyden sonra Yomra’ya Nihat Öner Bey kaymakam olarak geldi. Kendisi 12 Eylül mağdurlarındandı. Nihat Bey Yomra Tepeköy arasındaki yolu genişletme projesi yaptırdı. Bunun için de daha büyük bir dozer gerekiyordu; babama tekrar Almanya yolları gözüktü. Muhtarlığı döneminde Kaymakam Nihat Öner Beyle tekrar Almanya’ya gitti. Yine Almanya’da çalışan vatandaşlardan para topladı. Topladığı paralarla kullanılmış bir D8 dozer aldılar. İkinci seferde alınan D8 Caterpillar ile Yomra Oymalı arasında Grup yolu denilen yolu yaptılar. Vatandaşın babama çok büyük bir güveni vardı. Harama tenezzül etmezdi. Dürüst, çalışkan ve cömertti. Bu güven sayesinde ve kaymakam beylerin de teşvik, destek ve yönetmesiyle halk tarafından her türlü yardım yapılıyordu.

Caterpillar D8 Dozer

 

Muhtarlığının son dönemlerinde 1993 yılında, Tepeköy, Oymalı köyü ve Demirciler köyünün birleşerek Belediye olmaları için müracaatta bulundu. Yapılan referandumda Tepeköy ve Oymalı köyü birleşerek Oymalıtepe belediyesini oluşturdular. Genç arkadaşları belediye başkanlığı işinin ona göre olmadığını söyleyerek ikna ettiler. Böylece babam muhtarlığa son verdi. Bu onun hayatı için şaşılacak bir durum değildi. Ağaçları o dikmişti ama meyveleri başkaları yiyecekti. Arkadaş kalitesini de siz değerlendirin artık…

***

Babam ciddi bir adamdı. Onun şakası da ciddiydi. Sert mizaçlıydı. İnsanlar onun yanında yanlış yapmaktan çekinirdi. Gerektiğinde racon kesen kabadayı bir yanı vardı. Kısa ve öz konuşur, kendini dinletirdi.

Muhtarlık döneminde kendisini Muhtar Salim diye çağırıyorlardı. Hacca gittikten sonra Hacı Salim diyenler fazlalaşmıştı. Bazıları da Muhtar Hacı Salim derdi. Gençlik yıllarında fötr şapkası hep başındaydı. İhtiyarlığında fötr şapkanın yerini takke almıştı. İyice ihtiyarlayıp tıraş olamaz hale gelene kadar sakal bırakmadı. Birlikte yola çıkacak olsak ve tıraş olmamış olsam “Sakalını neden kesmemişsin?” derdi. Şimdinin din taciri yobazlarını görünce onlara benzememek için mi öyle yapıyordu diye soruyorum kendime…

Lider kişilikliydi. Cömertti. Bulunduğu mecliste bir harcama yapılacaksa o yapmalıydı. Düzenli ve tertipli olmamızı isterdi. Düzensizliğe tahammül edemezdi. Evde eşyalarının hepsinin yeri belliydi.

Çalışkandı. Sabah erken kahvaltısını yapar ve evden çıkar, akşama kadar köyün işlerini takip ederdi. Dışarıda pek yemek yemezdi. Fındık toplama mevsimi geldiğinde herkesten önce bahçeye iner, iş bitene kadar da herkesten fazla çalışırdı. Hiç boş durmazdı. Sağlığında evin önünde 5-6 kovan arısı vardı. Zaman buldukça onlarla ilgilenirdi. 

 

 

Babam arılarıyla ilgileniyor

***

Belli ki, Almanya’ya babasının tam rızasını almadan gittiği için mahcuptu. ilk iznine iki yıl üzerine gelmiş, o süre zarfında bütün kazançlarını biriktirip dedeme götürmüş. Parayı dedemin masasına bıraktığında dedem “Ben bu parayı ne ‎yapacağım?” demiş. Ne yapacağını bilememiş. Oturduğu yerden kalkmış, oturmuş. Tekrar kalkmış, yeniden oturmuş... Babam, “Ne istersen onu yap, para senin”… Böylece babasının gönlünü ve duasını almış.

Babam Almanya’da arkadaşlarıyla kaldığı Heim’da

 

O hep başkaları için yaşadı. Bütün birikimini köyü için harcadı. Üç erkek kardeşinin işçi olarak Almanya’ya gelmesini sağladı. Daha sonra erkek kardeşlerinin dördü ve iki kız kardeşi Wuppertal’e yerleştiler. Yedi kardeşin ikincisiydi. Kardeşlerinin en küçüğü hariç hepsi babamdan önce vefat etti. Şimdi onların 3.-4. Kuşak torunları Almanya’da yerleşik olarak yaşıyorlar. Birlik ve beraberlikten çok hoşlanırdı. Kardeşleri ile beraber iş yapmak için çok çaba sarf etmiş fakat başarılı olamamıştı.

***

Almanya’da çalışırken 1965 yılında parmağını iş makinesine kaptırmış. Anneme sağlığının iyi olduğunu ifade etmek için bir fotoğraf yollamış. O zamanlar işçiler haklarından haberdar değillerdi. O kaza için bir tazminat almak aklına bile gelmemiş.

İş kazasından sonra çekilmiş bir fotoğrafı

 

İş kazasından sonra annemize gönderdiği fotoğraf

 

***

Babam askerliğini 36 ay, bahriyeli olarak yapmıştı. Askerlik döneminde gemi almak için Amerika Birleşik Devletleri’ne gitmiş, San Francisco'da 6 ay kalmıştı. Arkadaşıyla geminin güvertesinden denize nasıl atladıklarını keyifle anlatırdı. Orduyu Peygamber ocağı olarak görür ve saygı duyardı. Asteğmen kıyafetimle ziyaretine geldiğimde pek hoşuna gitmişti.

Asteğmen iken 1994’te babamı ziyarete gitmiştim

 

Emekliliğinden sonra köydeki mütevazı evinde yaşıyordu. Kahvehanelerde çay içip insanlarla konuşmayı, yaylalara gitmeyi severdi. Nasıl sevmesin ki, kendi dozeriyle yapılan yolları gördükçe mutlu oluyordu. “Bu dağlardaki yolların çoğunu benim dozerim yapmış oğlum.” derdi. Yaylaya giderken her kahvehaneye uğrar, mutlaka çay içerdik.

Kahvehanede

 Fırsat bulduğumda hep ziyaretine gider, olabildiğince uzun süre yanında kalmaya çalışırdım. Sanırım son zamanlardaki en uzun birlikteliğimiz Arabistan’daki görevimden istifa edip döndükten sonra işe başlayana kadar geçen birkaç aydan ibaretti. Erzurum’da çalışırken bir Ramazan her hafta sonu babamı ziyaret etmeyi düşündüm. Ama yol uzun. Tereddüdümü arkadaşım Doç. Dr. Memet Işık giderdi: “Zekeriya hocam, sen bilirsin ama benim babam yaşasaydı onu her sabah bir sepetle sırtıma alır, işe getirir, bütün gün yüzüne bakmak isterdim…” Şimdi daha iyi anlıyorum Memet hocamın neler hissettiğini…

Dinci ve milliyetçi zalimlerin işbirliğiyle hapse atılıp çıktıktan sonra bir akademik danışmanlık firması kurmuştum. Akademik tercüme ve makalelere istatistik analizler yapıyordum. Nasılsa bilgisayardan çalışıyorum diye köye gidip babamla biraz zaman geçirmeye karar verdim. Babam çalışmayanı sevmezdi. Benim bütün gün evde bilgisayar kucağımda oturmam zoruna gidiyordu ama bir şey demekte de zorlanıyordu. Ara ara “Ne yaparsın orada sen? İşin yok mu senin?” dediği oluyordu. Tatlı şakalaşmalarımızdan sonra cebimden para çıkarıp gösterince ikna olmuştu ama yine de anlayamamıştı. Doktor oğlu bütün gün bilgisayara bakıyor ve para kazanıyor; nasıl olabilirdi ki…

Değirmenci Mehmet abinin kahvehanesinde 

 Arkamızda sisli Karadeniz dağları 

***

Babam, Arkadaşları tarafından sevilen ve sayılan bir cemiyet insanıydı. Onun en büyük özelliği inandığı gibi yaşamasıydı. Okul okumamıştı ama bilgisiyle amel ediyordu. Doğru olanı yapar, yanlışlardan mutlak kaçınırdı. Harama yaklaşmaz, farzlara eksiksiz uyardı.

Eve hep gazete ile gelirdi; Milliyet gazetesi. Ecevit’i severdi. “O yakınlarını kollamıyor, kendi adamlarına yedirmiyor; dürüst bir insan” derdi. Bu anlamda solcu olarak bilinirdi. Hatta bana sorsanız sosyalistti derim. Peygamberimiz gibi, onu örnek alan bir sosyalist. Dini referans alarak konuşan politikacılara kızardı. “Sahte selametçilik yapmayın” derdi. Ona göre kendisi “Anadan doğma selametçi” idi. Selametçi ifadesi o zamanlar Erbakan’a atfedilen bir sözdü. Onların dinin emir ve yasaklarını anlattıklarını ama uygulamada sahtecilik yaptıklarını düşünürdü.

Asla dedikodu yapmazdı. Yapmazdı çünkü dedikodunun kötü olduğunu biliyordu ve bilgisiyle amel ediyordu. Benim yanımda kimsenin aleyhine konuştuğunu duymadım. “Hele bir anlatsana, falanca iş nasıl olmuştu?” desem, “Başka işin yok mu senin?” ya da “Unuttum ben o işleri.” diye cevap verirdi. Küfür ettiğini de duymadım. Kızdığında söylediği en ağır sözler “Eşoğlu eşek” olurdu.

‎“Haksız ben dahi olsam ‘Haksızsın baba!’ demelisiniz; haksızdan yana olunmaz” derdi. Eski zamanda dedemin amcaoğullarından birisi dedemi bir arazi meselesinden dolayı mahkemeye vermiş. Dedem çok kızmış ve tapusu kendi üzerinde olan bir arazi için karşı dava açmış. Hâkim yerin görülüp tespitin yapılmasına karar vermiş. Hâkim at üzerinde köye gelirken babam ona rehberlik ediyormuş. Yolda hâkime demiş ki, “Babamı kızdırdıkları için böyle bir dava açmış; dava konusu olan yerin tapusu babamın üzerinedir, fakat yer amcaoğlunundur. Bunu bil, kararını ona göre ver. Babamı da kızgınlığının sonucu yapacağı yanlışlıktan kurtar.” Hâkim, “Bu nasıl iş? Babasına karşı ifade verene de ilk defa rastlıyorum…” demiş.

Bir gün bana nasihat ederken şöyle dedi: “Oğlum, ben 13 sene gurbetçilik yaptım, kimsenin kadınına bakmadım. Alkolü de tatmadım. Anamdan doğduğum gibi temiz döndüm memleketime.” Gençlik ateşiyle serbest bir topluma gelen o dönemin gurbetçileri düşünüldüğünde kendilerine sunulan bohem hayatı birçoğunun tattığını tahmin edebilirsiniz. Babam bunlara tevessül etmemiş. Çünkü haram olduğunu biliyordu. Ve bilgisiyle amel etmişti. Bir baba hayatını bu şekilde yaşarsa işte o zaman oğluna nasihati de tesir eder…

Kendisine sormuşluğum yok ama babamın hayatı boyunca farz namaz veya orucunu terk ettiğini sanmıyorum. Kandil namazı, kandil orucu gibi uygulamaları görünce “Ne yapıyorsunuz?” derdi. “Cennete gideceğiz ya baba” dense, “Allah’ın emirlerini yapıp yasaklarından kaçmak cennete gitmek için yeterlidir. Tabii ki gideceğiz” derdi.

Babamın iftihar duyduğum bir yönü de AKP ve avanelerinin milyonlarca vatandaşımızı mağdur ettiği zulüm döneminde mazlumların aleyhine söz söylememesi, fitne ve iftira tufanına kapılmamasıydı. Hamdolsun zulme ortak olmadı. Son yıllarda zaten epey düşkündü. Kulakları ağır işitiyordu. Haberleri (o “acens” derdi) TRT kanallarından düzenli dinleme alışkanlığı da azalmıştı. Gerçi babam devleti kutsal bilen bir terbiye ile yetişmişti ama belki vicdanlı olması, belki başka faktörler nedeniyle zulme taraf olduğuna şahit olmadım.

Özet olarak, inandığı gibi yaşayan bir insandı benim babam. Onunla iftihar ediyorum. Allah rahmet etsin. Melekler yoldaşı olsun. İyi ki Muhtar Hacı Salim’in oğluyum.

***

 

 

 

*Yahya abime, Ayşe ablama, Emine bacıma ve Yunus kardeşime bu yazıya yaptıkları katkılar için teşekkür ederim. Bu yazı için abimin “Gurbetten Sılaya – Sıladan Gurbete Balını da Tattım Zehrini de Dünyanın” adlı hatırat kitabından alıntılar yaptım.